Het document "Europa anders - de noodzaak om Europa opnieuw op te bouwen"is het resultaat van bijna twee jaar overleg met AEPL-leden. Hierin verwoorden ze hun ideeën over de toekomst van een Europese Unie die in staat is om de uitdagingen van de wereld van vandaag aan te gaan met respect voor hun eigen waarden.

 

INHOUD

1) - De feiten

2) - De wederopbouw van Europa: beginselen en waarden

            2-a) Solidariteit, democratie en transparantie

            2-b) Een duidelijker project

            2-c) Een gedeelde Europese identiteit

            2-d) Europese soevereiniteit

3) - Actiemiddelen

            3-a) Un « noyau dur »?

                        - Groepen vrijwillige staten                      

                        - De eurozone als eerste cirkel

                        - Het einde van unaniem stemmen

            3-b) Een budget om de uitdagingen aan te gaan

                        - Een begroting voor de eurozone

                        - Beter aangepaste programmering

                        - Nieuwe bronnen

            3-c) De juiste instellingen

                        - Het Europees Parlement

                        - De Europese Raad

                        - De Europese Commissie

4) - Te ontwikkelen communautair beleid

            4-a) Gemeenschappelijk beleid

            4-b) Een echt economisch beleid

            4-c) Europese defensie

            4-d) Van uitbreiding naar hereniging van Europa

            4-e) Een Europees antwoord op migratiecrises

            4-f) Een taalbeleid

            4-g) Onderwijs voor Europees burgerschap

            4-h) Een gemeenschap van waarden en individuele vrijheden

5) - Conclusie: De Europese droom

 

"EUROPA ANDERS

DE LA NÉCESSITÉ DE REFONDER L’EUROPE

Preambule

De European Association of Free Thought (AEPL) wil het Europese project, respect voor de fundamentele rechten van burgers en de scheiding van religies en de staat bevorderen. Het verenigt in een Europees netwerk meer dan twintig landen SS en FF gemotiveerd door de Europese integratie en het delen van humanistische waarden en principes van vrede en vooruitgang.

Het document "Europa anders - de noodzaak om Europa opnieuw op te bouwen"is het resultaat van bijna twee jaar overleg met AEPL-leden. Hierin geven zij hun visie op de toekomst van een Europese Unie die in staat is om de uitdagingen van de wereld van vandaag aan te gaan met respect voor hun eigen waarden. Deze tekst is een samenvatting van de tot nu toe ontvangen reacties. Het omvat de belangrijkste kwesties die door onze leden naar voren zijn gebracht en vormt een samenhangend geheel.

Bovenal is het de bedoeling dat dit document het resultaat is van reflectie door burgers aan de basis. In die zin is het een project dat van onderaf is opgebouwd en niet andersom, waarmee de wens van de Europese leiders in vervulling gaat, die vaak verklaren dat ze naar de burgers luisteren.

Inleiding

Comme de nombreux citoyens européens ou responsables politiques, les membres de l’Association Européenne de la Pensée Libre sont préoccupés par le risque de voir le projet européen menacé, voire échouer. Tout en soutenant avec conviction le principe de la construction européenne, nous constatons que l’UE telle qu’elle fonctionne aujourd’hui n’est plus en mesure de répondre aux inquiétudes des nombreux citoyens confrontés aux bouleversements du monde. Ces citoyens ont le sentiment que l’Europe est indifférente ou impuissante. Des partis fondés sur le rejet de l’Europe sont en train de s’implanter durablement dans le paysage politique de nombreux États membres. Si l’on veut éviter l’échec de l’UE, il faut impérativement lui donner un nouvel élan, le statu quo menant à terme au fiasco.

C’est pourquoi nous souhaitons proposer le projet  d’une « Europe autrement » capable de relancer l’enthousiasme.

Na een snelle verslagWe zullen opnieuw wijzen op de noodzaak van een nieuwe fundering en een sterke herbevestiging van onze waarden.  principes en waarden die naar onze mening de basis moet vormen van deze nieuwe Europese Unie.

We definiëren dan de actiemiddelen ten uitvoer worden gelegd. Deze middelen kunnen betrekking hebben op de besluitvormingsprocessen of de verschillende integratieniveaus die de lidstaten wensen. De actieradius van een hervormde Unie hangt nauw samen met het niveau en de aard van de begrotingsmiddelen die eraan worden toegewezen. Ook deze kwestie zal worden behandeld. Tot slot zullen we ingaan op de kwestie van Europees bestuur en dus de organisatie van de communautaire instellingen.

Sommige van de grote uitdagingen van vandaag zijn zo groot dat ze de reikwijdte van een enkele staat te boven gaan en vragen om gezamenlijke antwoorden op Europese schaal. Verschillende voorbeelden van beleid van communautair belang worden gepresenteerd. We zullen achtereenvolgens kijken naar de economie, defensie, het antwoord op migratiecrisissen, uitbreidingsbeleid, de mogelijkheid van een taalbeleid en onderwijs voor Europees burgerschap.

Tot slot zal een laatste deel worden gewijd aan wat zou kunnen zijn de europese droom voor een beweging als de onze, die zich inzet voor de waarden van solidariteit, humanisme en vooruitgang.

1) - De feiten

Nos membres font le constat que le contexte du début de la construction européenne, (celui de la guerre froide et de l’essor de l’économie de rattrapage au sortir de la Deuxième Guerre mondiale) a radicalement changé. La mondialisation des échanges commerciaux, la financiarisation de l’économie ainsi que sa dérégulation, la révolution numérique et robotique, l’explosion des inégalités, la montée de l’intolérance religieuse, les guerres contre des organisations terroristes internationales (Daesh et autres), les conséquences alarmantes des activités humaines sur l’environnement et le climat, l’épuisement des réserves de matières premières non renouvelables forment aujourd’hui un contexte d’instabilité anxiogène pour beaucoup de citoyens européens.

D’autre part, jamais l’Europe n’a été frappée par autant de crises majeures de façon simultanée :

• marktonzekerheden sinds de wereldwijde economische en financiële crisis van 2008
• specifieke crisis in de eurozone
• politieke crisis in westerse democratieën (succes van het populisme)
• crises binnen de EU (ongekende breuken: Noord-Zuid, Oost-West, oud-nieuw, regionaal separatisme, Brexit)
• instabilité géopolitique périphérique, crises et conflits armés aux frontières extérieures  de l’Union européenne (Russie, Ukraine, Turquie, Proche-Orient…)
• crise de confiance avec l’allié traditionnel américain
• grote vluchtelingen- en migrantencrisis.

L’absence de perspectives de solutions à court terme sur toutes ces questions, ainsi que la perte de repères due à la mondialisation, entretiennent des peurs qui conduisent de larges fractions de nos populations à se replier sur elles-mêmes et à se raccrocher aux repères historiques familiers. En Europe : le modèle de l’État–nation souverain avec le risque de dérive nationaliste, les religions avec le risque de l’intolérance, les identités supposées avec le risque du rejet de l’autre et du repli sur soi. Autant de risques de régressions qui menacent directement les fondements du projet européen.

2) - De wederopbouw van Europa: beginselen en waarden

2-a) Solidariteit, democratie en transparantie

Pour répondre à ces inquiétudes et à cette importante désaffection vis à vis de l’idée européenne, il faut donc repenser une Europe qui serait à la fois : plus démocratique, plus protectrice, plus solidaire, plus transparente, plus efficace et plus compréhensible.

Le respect des valeurs européennes, dont les libertés individuelles sont consignées aujourd’hui dans la Charte des droits fondamentaux de l’Union européenne[1], impose au projet de refondation d’être avant tout fidèle aux principes de dignité de l’individu, de liberté, d’égalité des droits, de solidarité et de liberté de pensée.  Cela passe par une réaffirmation des valeurs de démocratie et de droits de l’homme[2].

Heroprichting zal in sommige gevallen ingrijpende veranderingen betekenen, in andere verbeteringen. In het bijzonder zal dit Europa zich moeten bevrijden van de buitensporige postulaten van het neoliberalisme, die zo schadelijk zijn geweest. Het stimuleren van concurrentie zal het Europese project naar zijn ondergang leiden als we onderweg de noodzakelijke solidariteit vergeten die zowel staten als volkeren moet verenigen.

2-b) Een duidelijker project

Deze principes en waarden zouden bindend moeten zijn voor alle staten die betrokken zijn bij het project om de Europese Unie nieuw leven in te blazen.  Deze principes zouden kunnen worden vastgelegd in een korte tekst met een grondwettelijke status. Deze tekst zou de objectifs de l’Union en in het bijzonder de doelstelling om een transnationale entiteit te creëren door de overeengekomen overdracht van soevereiniteit, een tekst die, indien nodig, moet worden geratificeerd na raadpleging van de burgers van de ondertekenende staten. Het ontbreken van een project dat aan het begin duidelijk door de lidstaten is geformuleerd, is een grote handicap voor de EU, die twijfel in de hand werkt en euroscepsis aanmoedigt.

Un système institutionnel équilibré reconnaît des droits mais impose aussi des devoirs. Tout manquement d’un État aux règles communes ou aux valeurs démocratiques devrait pouvoir se traduire par des sanctions réellement appliquées. Pour respecter les principes d’un État de droit, il faudra maintenir les dispositions de l’article 2 du traité de Lisbonne sur les valeurs de l’Union[3]. En revanche, il conviendrait  a) de compléter l’application de l’article 7 (qui prévoit que l’État membre qui ne respecte pas ces dispositions peut perdre son droit de vote au Conseil) par un article prévoyant l’amputation de certains fonds et financements en cas de violation de l’article 2,  b) de remplacer la règle de l’unanimité par celle de la majorité qualifiée.[4]

2-c) Een gedeelde Europese identiteit

Ce qui nous rapproche en tant qu’Européens est plus important que ce qui nous sépare. Il existe maintenant, de droit, une citoyenneté européenne. Mais le plein exercice de cette citoyenneté nécessite de forger une identité européenne à côté de toutes les autres, qui se traduise par un sentiment d’appartenance avec ses droits et ses devoirs.

Een van de essentiële voorwaarden voor het verspreiden van dit saamhorigheidsgevoel is een beter begrip van wat Europa is. Het beter leren kennen betekent zich bewust worden van de eminente rol die de Europese eenwording de afgelopen decennia heeft gespeeld bij het uitbreiden van de vrijheden, rechten en voordelen die we vandaag de dag genieten. Het betekent ook beseffen dat alle Europeanen een gemeenschappelijke geschiedenis en een gemeenschappelijk erfgoed hebben.

Le plein exercice de la citoyenneté passe aussi par l’information sur le fonctionnement institutionnel de l’Europe, d’une part, et de ses États membres, d’autre part. Aujourd’hui, ces questions sont essentiellement traitées par des médias nationaux et souvent à la rubrique «Monde», «Étranger» ou «International». Une actualité européenne bien informée, soutenue par une communication grand-public de la part des institutions, devrait avoir sa place en tant que telle pour symboliser non pas quelque chose d’étranger mais un espace partagé entre États membres au sein d’une même Union.  Le rôle de médias développant une offre attractive (à l’image du succès de la chaîne de télévision franco-allemande Arte) permettrait à un plus grand nombre de se former à une culture européenne et de cultiver la fierté d’être européen.

Pour cela, il faut généraliser et afficher les symboles de l’Europe : le drapeau, l’hymne, la devise « Unis dans la diversité » et la journée de l’Europe le 9 mai célébrant le discours fondateur de Robert Schuman, date qui devrait pouvoir être fêtée, partout en Europe, par des évènements symboliques.

2-d) Europese soevereiniteit

In een grotendeels geglobaliseerde en onderling verbonden wereld weten we dat beleid dat zich bezighoudt met mondiale vraagstukken alleen volledig effectief kan zijn als het op communautair niveau wordt aangepakt. Daarom moeten bepaalde exclusieve bevoegdheden van de lidstaten worden overgedragen aan de Gemeenschap. Deze overdrachten moeten transparant zijn en vrijwillig worden goedgekeurd door een meerderheid van de lidstaten die daartoe besluiten. Een herdefiniëring van de bevoegdheden zal uiteraard noodzakelijk zijn om bijvoorbeeld te kunnen beschikken over een gemeenschappelijke defensie in combinatie met een gemeenschappelijk buitenlands beleid.

Si la compétence pour préserver les quatre libertés dans l’Union européenne (liberté de circulation des citoyens, des biens, des services et des capitaux) doit être réservée aux institutions européennes, il faut cependant rester vigilant quant au maintien des compétences dévolues aux États membres. C’est pourquoi la question de la subsidiarité[5] is fundamenteel en verdient opnieuw te worden onderzocht. De belangrijkste kritiek is dat dit subsidiariteitsbeginsel, dat is vastgelegd in het Verdrag betreffende de Europese Unie (VEU) en zoals het in de praktijk werkt, tot gevolg heeft gehad dat de tussenliggende besluitvormingsniveaus (nationaal, regionaal, enz.) van elke echte Europese betrokkenheid werden ontdaan. Het is maar al te gemakkelijk om "Brussel" er ten onrechte van te beschuldigen dat het zijn regels oplegt aan de lidstaten. Wil subsidiariteit volledig worden omarmd door iedereen die betrokken is bij politieke actie, dan moet het overeenkomen met een voorstel om bevoegdheden te delegeren naar het Europese niveau dat uit vrije wil van het lokale niveau komt (van onderaf) en niet van bovenaf wordt opgelegd.

Op gebieden die door het Europees Hof van Justitie als een gemengde bevoegdheid worden beschouwd (EU/staten of EU/regio's), kunnen de institutionele mechanismen die de nationale parlementen bij de besluitvorming betrekken, niettemin behouden blijven. Als de federalistische tendensen echter de overhand zouden krijgen, zou het begrip gemengde bevoegdheid zeker verdwijnen.

In een context van wereldwijde crises en bedreigingen zullen Europese burgers beter beschermd worden door soevereiniteit op Europese schaal dan door nationale soevereiniteit. Dit is een van de grootste uitdagingen van de noodzakelijke wederopbouw van een ander Europa.

3) - Actiemiddelen

3-a) Un « noyau dur » ?

Het oorspronkelijke plan was dat de lidstaten samen zouden toewerken naar een "steeds hechtere unie". Maar de ups en downs van de geschiedenis, nationale stemmingen en opeenvolgende uitbreidingsgolven met staten met verschillende motivaties voor integratie hebben ervoor gezorgd dat de realiteit er een is van samenwerking en integratie à la carte. Niet alle landen hebben alle programma's van de Unie onderschreven. Er zijn de facto al "cirkels" met verschillende perimeters (eurozone, Schengengebied, douane-unie, Europese Economische Ruimte, ruimte voor politiële en justitiële samenwerking, etc.) die niet overlappen met de perimeter die gevormd wordt door de 28 (27) EU-lidstaten.

- Vrijwillige groepen van staten. C’est donc l’idée de « noyau dur » ou d’une Europe à géométrie variable qui semble à beaucoup la plus prometteuse pour redonner un nouvel élan à l’Union. Un groupe d’États membres volontaires[6] peut ainsi renforcer son degré d’intégration mais à la condition que les autres ne puissent lui opposer de blocage. Ces pays, convaincus que l’échelon européen n’est pas une limitation mais la condition même de leur souveraineté, pourraient aller vers plus de fédéralisme, tandis que les autres les rejoindraient à leur rythme et s’ils le souhaitent. Cela devra se faire sans que les autres États membres ne se considèrent comme laissés pour compte, les acquis communautaires existants leur restant acquis.

Parvenir à ce résultat marque un saut fédéral, même si l’UE n’est pas un État fédéral en formation au sens classique. Toutefois, il convient de noter que l’UE  en possède déjà un certain nombre d’attributs importants, tels que la Banque centrale européenne (BCE), l’Euro, Schengen, l’Union bancaire, le Mécanisme européen de stabilité, la Cour des comptes européenne, les garde-frontières et garde-côtes, etc. Quant à l’approche consistant à passer d’emblée par un texte ayant valeur constitutionnelle, elle a peu de chances de réussite à court ou moyen terme, compte tenu des expériences récentes (l’échec du Traité constitutionnel de 2005) sauf modification des traités.

- De eurozone als eerste cirkel. Beaucoup pensent que la zone euro, déjà fortement intégrée de par sa monnaie, pourrait constituer un des premiers « noyaux durs ». Il lui faudrait pour cela un budget propre, une coordination des politiques économiques et monétaires, ainsi que des procédures de  solidarité financière et d’harmonisation fiscale, sous l’autorité d’un ministre responsable de l’Union économique et monétaire (UEM). Cela aurait notamment pour effet de  pallier ses défauts de construction, d’améliorer son efficacité et de renforcer sa résilience aux crises. Un parlement de la zone euro pourrait voir le jour, composé de membres du Parlement Européen issus des pays formant ce « premier cercle ».

- Het einde van de unanieme stemming. Dans une telle perspective, et pour éviter un blocage par des minorités, il est indispensable que les États membres volontaires qui accepteront pour être plus efficaces de respecter des règles plus contraignantes décident de poursuivre l’extension du champ du vote à la majorité qualifiée pour en finir avec le principe paralysant de l’unanimité. Il est en effet inefficace de devoir négocier comme aujourd’hui au prix de compromis boiteux qui comportent des exceptions pour obtenir une unanimité de façade. Et lorsqu’il s’agit de questions importantes de droit primaire de l’Union Européenne (nouveau traité ou modification de traité existant) un texte devrait pouvoir être adopté si les 4/5 des États membres l’ont approuvé, que ce soit sous forme parlementaire ou référendaire.

3-b) Een begroting die de uitdagingen aangaat.

C’est un point essentiel : pour mener ces politiques, l’UE doit pouvoir disposer d’un budget adapté. Le budget actuel est très largement insuffisant (1 % du PIB, là où le budget fédéral des États-Unis est de l’ordre de 24 %) et il est trop dépendant des contributions des États, chaque fois remises en causes au prix de désolantes négociations. Le budget doit être considérablement augmenté (au départ au moins 5% à 10% du PIB de l’UE) pour assurer la crédibilité et la visibilité des actions menées par l’UE.

- Een begroting voor de eurozone. Vandaag de dag hebben staten buiten de eurozone dezelfde bevoegdheid om besluiten te nemen over begrotingszaken als staten die deel uitmaken van de eurozone. Het zou logisch zijn als er één begroting zou zijn voor de eurozone en één voor alle lidstaten. De begroting van de eurozone moet verschillende doelen nastreven:

• de lidstaten te stimuleren om structurele hervormingen door te voeren
• financiering van investeringen in publieke goederen
• zorgen voor een vorm van solidariteit in geval van een asymmetrische schok
• prioriteit geven aan beleid met een sociale dimensie
• fungeren als anticyclisch instrument in het geval van een ernstige recessie in de eurozone.

- Beter aangepaste programmering. De meerjarenplanning van de begrotingsuitgaven - die momenteel een periode van zeven jaar bestrijkt - moet ook beter worden afgestemd op het vijfjarige mandaat van de Commissie en het Europees Parlement. Een grotere flexibiliteit tussen de uitgavencategorieën en tussen de programmeringsjaren zou ook wenselijk zijn en het mogelijk maken om in te spelen op nieuwe prioriteiten die door de actualiteit worden opgelegd, zoals het beheer van de migratiestromen en de bescherming van de buitengrenzen.

- Nieuwe bronnen. A côté ou en remplacement des ressources actuelles liées à la TVA ainsi qu’au Produit intérieur brut (PIB) des États membres, ce budget devra nécessairement être renforcé par des ressources propres. Celles-ci pourraient par exemple provenir d’un pourcentage réduit de l’ensemble de la TVA intracommunautaire, d’un pourcentage de l’impôt sur les sociétés, de récupération d’impôts sur les géants du numérique pratiquant la défiscalisation, comme les  GAFAT[7], de certains droits de douane aux frontières de l’UE (ce qui permettrait de lutter efficacement contre les pratiques de dumping ou de privilégier les échanges avec les pays les plus vertueux au niveau social ou environnemental), d’une taxe carbone européenne permettant d’orienter l’économie vers une moindre utilisation des énergies fossiles, d’une taxe sur les transactions financières concernant de façon solidaire l’ensemble des États membres de l’UE, voire une taxe sur les matières plastiques.

-Financieringsoverdrachten en transparantie. Il faudra également saisir l’opportunité offerte par le Brexit pour promouvoir davantage de solidarité entre les pays riches et les pays moins riches et en finir avec l’obsession des soldes nets donnant lieu à compensation. Avec ce nouveau budget de l’UE, il y aura aussi un devoir d’explication et de communication pour améliorer le lien avec le contribuable européen qui doit pouvoir connaître sa participation et contrôler en toute transparence l’utilisation de ces fonds et l’efficacité de leur emploi. Enfin, pour assurer le consentement à l’impôt, si nécessaire dans l’exercice démocratique, il convient d’améliorer encore le contrôle en toute transparence de l’utilisation des fonds européens et la qualité des résultats obtenus sous le contrôle de la Cour des comptes européenne.

Parallèlement, il pourrait être judicieux de donner une compétence supplémentaire à la BCE en la chargeant aussi de combattre le chômage, comme c’est le cas pour la Banque fédérale américaine, tout en approfondissant la coopération avec la Banque européenne d’investissement comme dans le cas des plans Juncker qui permettent un important effet de levier sur les fonds du budget communautaire.

Kortom, deze nieuwe communautaire begroting, die eindelijk opgewassen is tegen de uitdagingen, zou het mogelijk maken de middelen voor een opleving van de Europese economie te ondersteunen, uit te breiden en te verhogen, terwijl we een strikte controle behouden en ons bevrijden van het dogma van de begrotingsdiscipline.

3-c) De nieuwe Europese governance: passende instellingen

Om dit beleid toe te passen heeft de Europese Unie instellingen nodig die efficiënt, democratisch en begrijpelijk zijn voor haar burgers. Bij wijze van preambule kunnen we een paar eenvoudige regels vastleggen:

Als je deel uitmaakt van een club, accepteer je alle regels, niet alleen de regels die jou bevoordelen. Een staat kan zich niet onttrekken aan regels die hem niet bevallen, zoals momenteel het geval is bij een aantal kwesties, waarvan de euro en het sociaal beleid de meest flagrante zijn.

Il sera nécessaire de clarifier le triangle institutionnel européen qui s’est complexifié par traités successifs, souvent au gré des marchandages entre États membres, et qui manque aujourd’hui de cohérence pour gouverner de façon efficace et démocratique. Puisqu’il faudra engager de nouvelles politiques communes, il faudra aussi tendre vers une fédéralisation des institutions, seul mode de gouvernance à même de favoriser l’émergence d’une véritable société politique européenne.

Dat is ook de reden waarom we het intergouvernementeel beheer zoveel mogelijk moeten beperken en moeten evolueren naar meer federalisme op essentiële gebieden (zie hoofdstuk 4). Alleen een hervorming van de instellingen kan ervoor zorgen dat de aldus bereikte efficiëntie hand in hand gaat met alle garanties van een democratischer systeem.

We moeten de scheiding der machten herzien, voornamelijk tussen de wetgevende en de uitvoerende macht, waarbij gerechtelijke zaken momenteel worden geregeld door het Hof van Justitie van de Europese Unie. De wetgevende macht moet gebaseerd zijn op een klassiek tweekamerstelsel (een kamer van burgers en een kamer van staten) met opnieuw gedefinieerde rollen en bevoegdheden voor elke kamer:

- Het Europees Parlement : Il constitue le pilier démocratique de l’UE. Le Parlement européen, chambre des citoyens, devrait voir ses pouvoirs augmenter, mais surtout être réorganisé dans sa composition et son fonctionnement pour être plus représentatif des peuples et moins des structures partisanes nationales.

Het lijkt essentieel dat kiezers kunnen stemmen op Europese partijen en niet, zoals nu, op zuiver nationale partijen. Elke partij zal een Europees programma en een eigen visie op de toekomst van Europa hebben, waardoor de burgers een duidelijke beslissing kunnen nemen over Europese politieke kwesties. Deze stemming zou symbolisch op hetzelfde moment in alle betrokken landen moeten plaatsvinden.

Het Europees Parlement moet legitiem een rol van parlementair initiatief krijgen. De bevoegdheden die het zal moeten uitoefenen omvatten budgettaire en fiscale bevoegdheid over de middelen van de Unie, en controle van de uitvoerende macht over haar uitgaven en de uitvoering van haar acties. Net als nu zal het Parlement het recht van afkeuring en het recht van vertrouwen hebben. Het zal de bevoegdheid hebben om de voorzitter van de Commissie en elk van de commissarissen te benoemen.

Het Europees Parlement moet een van de twee bronnen van het wetgevingsprogramma van de EU worden, wat betekent dat het huidige monopolie van de Europese Commissie op dit gebied moet worden herzien. In het kader van de uitbreiding van zijn bevoegdheden zou het Europees Parlement ook de mogelijkheid moeten krijgen om vooraf advies uit te brengen over onderhandelingsmandaten voor internationale overeenkomsten, met name handelsakkoorden, die momenteel uitsluitend aan de Commissie worden verleend.

- De Europese Raad De Raad zou uiteindelijk de tweede kamer moeten worden, die van de staten. Hij zou ook kunnen worden georganiseerd in sectorale raden, zoals momenteel het geval is met de ministerraden. Net als de Senaat zal hij samen met het Parlement moeten beslissen, wat inhoudt dat er een bemiddelingssysteem moet komen in geval van onenigheid.

In deze Senaat zouden alle staten hetzelfde aantal vertegenwoordigers kunnen hebben, zoals het geval is in het Amerikaanse federale systeem. Dit is een van de voorwaarden voor meer volledige integratie. Er zou bij gewone meerderheid gestemd worden om te voorkomen dat beslissingen verlamd raken door het vetorecht. De Commissie moet echter haar exclusieve rol als drijvende kracht achter het Europese beleid verliezen.

- De Europese Commissie : Elle représente le pouvoir exécutif. Elle devra agir en se fondant sur un programme législatif général adopté par les deux chambres. Elle devra être issue de majorités politiques et avoir le soutien des organes législatifs devant lesquels elle sera pleinement responsable. Selon les usages des démocraties parlementaires, le chef de cet exécutif sera le leader du parti ou de la coalition disposant d’une majorité au Parlement.

D’autres options font élire le président de la Commission par suffrage universel direct pour renforcer encore sa légitimité. Il représente alors le choix majoritaire des citoyens. Dans tous les cas, il devra conduire avec son gouvernement la politique pour laquelle il aura été élu. Il répond de sa politique devant le Parlement.

En tant que « chef de gouvernement », le président de la Commission devra pouvoir choisir lui-même ses commissaires qui ne seraient alors plus imposés par les États. Il pourra les choisir pour leur compétence, leur poids politique, pour leur engagement européen, leur probité, en respectant l’égalité femmes-hommes et l’équilibre entre les pays d’origine. Le collège des commissaires devra être réduit  pour plus d’efficacité et de cohérence : les 28 (bientôt 27) commissaires actuels seront remplacés par un nombre plus réduit de vice-présidents aux pouvoirs élargis, ayant sous leur tutelle des «ministères» permettant de porter au pouvoir un personnel politique de qualité issu de l’ensemble de l’UE.

L’objectif est de transformer la Commission en une institution plus politique, plus démocratique, plus efficace et ne dépendant plus des marchandages au sommet dont sont coutumiers les 28 (27) État-membres. Cela conduira à une Europe qui fonctionne selon un système plus simple, aux pouvoirs mieux définis et équilibrés tel qu’il a fait ses preuves dans la plupart des démocraties européennes et dont les compétences et responsabilités seront bien connues de tous les citoyens.

4) - Te ontwikkelen communautair beleid

4-a) Nieuw gemeenschappelijk beleid

Pour redonner confiance aux citoyens, l’UE devra pouvoir mener, parallèlement aux politiques régaliennes qui seraient déjà devenues communautaires, un certain nombre de politiques dont les résultats pourront lui être attribués en toute transparence. Les citoyens européens doivent pouvoir associer clairement l’Europe à une amélioration concrète de leurs conditions d’existence.

Dit is het geval in gebieden waar een enkele staat redelijkerwijs niet kan hopen bevredigende resultaten te bereiken. Alleen communautaire actie kan voldoende krachtige middelen mobiliseren om echt effectief te zijn. Om tot een steeds hechter verbond tussen de lidstaten te komen, kunnen we een lijst opstellen van convergentiegebieden waarop het communautaire niveau al het meest relevant is of zou zijn.

Les priorités retenues concernent un renforcement des compétences fédérales dans les domaines de la politique économique, fiscale et budgétaire, l’environnement et l’énergie, la politique sociale, la défense et la politique étrangère, des politiques de coordination de la police, du renseignement de la justice, la coordination et la coopération en matière d’asile et d’immigration. On peut en proposer ici une liste non exhaustive et non classée dans un ordre prioritaire :

Sociaal en milieu

• Stimuleringsbeleid en de bescherming van Europese sociale modellen
• Beleid om de opwarming van de aarde tegen te gaan
• Energiezekerheidsbeleid
• Protection de l’environnement
• Kwaliteitsbeleid voor landbouwproductie

Defensie en veiligheid

• De strijd tegen terrorisme
• Internationale misdaad bestrijden
• Gemeenschappelijk defensiebeleid
• Inlichtingenbeleid en cyberbescherming
• Fond d’intervention civile en cas de catastrophe
• Politique de surveillance aux frontières extérieures de l’UE

Migratie en samenwerking

• Reacties op migratiecrises
• Politique de coopération et d’aide au développement

Economisch en handelsbeleid

• Een beleid van massale investeringen in nieuwe technologieën
• Commerciële onderhandelingspositie ten opzichte van China, de VS, enz.
• Tegenwicht tegen de macht van de wereldwijde digitale megaconcerns (GAFAT)
• De strijd tegen belastingparadijzen
• Eerlijk intra-Europees belastingbeleid
• Weerbaarheid opbouwen tegen financiële crises

Pour ce qui est de la justice, après le mandat d’arrêt européen, il y aurait lieu de renforcer Europol, de mettre en place Eurojust et un Parquet européen avec à sa tête un Procureur général européen. Le but étant de faire avancer la collaboration des autorités judiciaires des États membres dans la lutte contre la  criminalité transfrontière, dont la fraude à la TVA. Dans un deuxième temps, il conviendra de prévoir une compétence pour créer des tribunaux européens.

Daarom moeten we de Europese Unie politiseren om de middelen te verschaffen voor effectieve actie waarvan de positieve effecten door de burgers kunnen worden gemeten.

4-b) Een echt economisch beleid

Het prijzenswaardige doel om vrije en onvervalste concurrentie intern te organiseren[8]kan niet de plaats innemen van één enkel principe in een Europa dat zijn positie en invloed op het wereldtoneel wil behouden. Een waakzaam toezicht op de interne economische concurrentie, dat voorkomt dat grote Europese bedrijven een monopoliepositie innemen, mag er niet toe leiden dat ze geen enkele kans krijgen om te concurreren met de mondiale giganten.

Concevoir l’Europe autrement impose de rechercher les moyens à mettre en œuvre pour favoriser le développement des entreprises européennes afin de les rendre compétitives dans l’économie globalisée. Cela passe par une impulsion forte venant des institutions dans les différents domaines stratégiques : recherche et développement, investissements, soutien au secteur industriel,  politique d’innovation, soutien aux pépinières d’entreprises (par ex. start-up), aux nouveaux métiers et nouveaux modes de production.

Een aanzienlijke verhoging van de begrotingsmiddelen voor stimulansen, directe financiering en hefboomeffecten zou het mogelijk maken om deze doelstellingen te bereiken in een federale geest van solidariteit.

Une stratégie européenne en matière économique se doit de respecter le double objectif de réussite : économique et sociale. C’est la recherche d’une économie dynamique et performante permettant une juste répartition des rémunérations entre investisseurs et salariés, dans le double but de fidéliser les investisseurs et de protéger les salariés.

Het Europa van de toekomst moet een beleid zijn van overleg, coördinatie, controle, ethiek en solidariteit tegenover de technologieën van de toekomst (digitaal, neurowetenschappen, biologie, transhumanisme, kunstmatige intelligentie, enz. Er is geen sprake van het opwerpen van illusoire douanebarrières, maar Europa moet eisen dat geïmporteerde producten ethisch geproduceerd zijn (geen slavernij, geen kinderarbeid, humane arbeidsvoorwaarden op het gebied van werktijden, veiligheid en sociale bescherming). Als niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, moet het mogelijk zijn om een belastingmechanisme toe te passen bij binnenkomst in de EU, of indien nodig de toegang te weigeren. Deze voorwaarden moeten worden gevalideerd door onafhankelijke instanties (Wereldhandelsorganisatie, enz.).

Met betrekking tot ontwikkelingslandenDe Europese economie moet ook investeringen kunnen richten op innovatieve projecten. Hoewel het principe van voldoende steun aan deze landen niet ter discussie mag worden gesteld, moet het proces worden gecontroleerd. En om dit te doen :

– Revoir les méthodes d’évaluation pour éviter la corruption et permettre une meilleure prise en compte des besoins réels des populations

- Een nauwere samenwerking en partnerschap aangaan met de landen die hulp ontvangen, die vaak het best in staat zijn om hun behoeften te begrijpen vanwege hun lokale kennis.

– Réactualiser les aides en fonction de l’évolution des priorités (changement climatique, intérêts géostratégiques, mise en place d’une véritable politique étrangère et d’une diplomatie dont l’aide au développement pourrait être un des instruments…)

Hoewel de EU openstaat voor de wereldeconomie, moet zij dus een zekere mate van protectionisme aan haar buitengrenzen kunnen uitoefenen en zichzelf de middelen verschaffen voor een echt economisch beleid dat haar waarden en belangen in de wereldwijde concurrentie waarborgt.

4-c) Europese defensie

De noodzaak van een gemeenschappelijke defensie was vanaf het begin van het project van de Europese Unie duidelijk. Het idee van een Europese communautaire defensie, dat in 1954 werd geblokkeerd door de weigering van het Franse parlement, staat nu weer op de agenda.

Alors que les menaces augmentent, l’Europe peine à régler ses questions de sécurité. Depuis la fin de la guerre froide, les Européens ne cessent de se désarmer et les efforts d’armement des États membres sont très inégalement répartis. Les Européens se sont habitués au parapluie que constitue l’OTAN financée à 75% par les États-Unis. Mais aujourd’hui, les États-Unis ont d’autres intérêts stratégiques, notamment en Asie–Pacifique. Quant au Royaume-Uni, il risque en se retirant d’affaiblir de façon significative le potentiel militaire de l’UE, même si des accords bilatéraux avec l’UE pourront prendre le relais. L’Europe se trouve aujourd’hui de plus en plus isolée. Une défense commune serait une composante essentielle pour une Union européenne qui se veut plus influente au niveau international car aujourd’hui, le zachte kracht de l’UE ne suffit plus .

Deze nieuwe situatie heeft de interesse in het vinden van gebundelde middelen                                                                                                                                                                                                                                                                                                en autonome strijdkrachten die de verdediging en veiligheid van de Europese Unie kunnen garanderen. Dit streven naar bundeling komt ook tegemoet aan de vraag van het publiek naar meer efficiëntie in de defensie-uitgaven in Europa, in een tijd waarin de middelen voor overheidsuitgaven steeds kleiner worden. Sommigen hebben voorgesteld om een zeer groot Europees defensiefonds op te richten. Er is zelfs het idee geopperd om bijna alle defensiebudgetten, inclusief hun schuld sinds ze zijn toegetreden tot de eurozone, over te hevelen naar een speciaal fonds dat wordt gegarandeerd door de lidstaten. Hoe het ook zij, de antwoorden op de financieringsvragen staan centraal in de haalbaarheid van een geïntegreerde defensie.

Maar de voorwaarde voor de ontwikkeling van een leer Wat ontegensprekelijk gedeeld wordt, is het bestaan van een Europa dat politiek, diplomatiek, economisch en fiscaal, maar ook moreel meer verenigd is. De verdediging van Europa door Europeanen en voor Europeanen lijkt ons een noodzaak, maar er bestaan nog steeds grote meningsverschillen tussen de lidstaten, afhankelijk van hun traditionele positie (neutraal, Atlantisch of Europeanistisch). Zoals bij alle kwesties waarbij een voorhoede van staten in staat zou moeten zijn om door nauwere samenwerking, l’Europe de la défense devrait faire partie du noyau dur. On peut envisager que la France, de par son expérience et son potentiel militaire actuel puisse y prendre sa part de leadership, étroitement épaulée par l’Allemagne et bientôt renforcée par d’autres États partageant une même vision de la mutualisation des efforts de défense pilotés grâce à un état-major centralisé, qui existe déjà à l’état embryonnaire dans l’UE, à Bruxelles. Mais on peut aussi imaginer que l’Europe de la défense pourrait plus aisément recruter son premier « noyau dur » en regroupant des États moins peuplés et de tradition moins souverainiste, comme c’est le cas des États baltes ou du ceux du « Benelux ».

4-d) Van uitbreiding naar hereniging van Europa

Le principe d’élargissement s’inscrit dès le départ dans le projet européen. L’Europe s’est bâtie sur le refus des nationalismes et le dépassement des frontières, sa vocation étant de rassembler l’ensemble du continent autour du noyau des six pays fondateurs. La réunification de l’Europe reste l’objectif de tous ceux qui souhaitent sincèrement bâtir un espace de paix et de prospérité partagé par tous les Européens.

Het Frans-Nederlandse "nee" in het referendum van 2005 over het Europees Grondwettelijk Verdrag was al grotendeels ingegeven door de slecht voorbereide komst in 2004 van 8 nieuwe landen uit Midden- en Oost-Europa. Deze uitbreiding stelde deze landen in staat om een echte economische inhaalslag te maken. Maar na het begin van democratische normalisatie dreven sommige van hen uiteindelijk af naar autoritarisme en ultranationalisme, waarbij ze de publieke vrijheden in twijfel trokken en een puur utilitaire relatie met de Unie aangingen. De uitbreiding was een economisch succes, maar blijkt een politieke mislukking te zijn die de cohesie van de EU ondermijnt.

Is het nu nodig om alle landen van de Westelijke Balkan die erom gevraagd hebben[9] ? De problematische uitbreiding van 2004 laat zien dat, zelfs als ze uiteindelijk voldoen aan de criteria van Kopenhagen[10], les pays candidats des Balkans ne sont pas prêts, comme ne le sont pas non plus les citoyens des États membres, alors qu’il s’agit de les convaincre de la nécessité de refonder l’Europe. Une solution transitoire pour ces pays candidats pourrait être leur participation, avec l’aide de l’UE, à un marché commun balkanique leur permettant d’abord de renouer entre eux des liens pacifiques, de bon voisinage et de confiance nécessaires. Il ne sera guère aisé de convaincre les Européens de l’utilité de telles adhésions, aussi longtemps que ces liens ne seront pas établis.

Evenzo wordt het essentieel om de burgers van Europa gerust te stellen door definitief af te zien van het toetredingsproces met betrekking tot de Turkije. Deze toetreding zou indruisen tegen de wensen van de bevolking van Europa, en we moeten nu de helderheid hebben om dit te erkennen en de moed om de consequenties te trekken.

Europa moet dringend eerst zijn integratie verdiepen en een ongecontroleerde uitbreiding vermijden die ertoe zou kunnen leiden dat de burgers het Europese project zelf verwerpen.

4-e) Een Europees antwoord op migratiecrises

De toestroom van migranten en vluchtelingen als gevolg van de aantrekkingskracht van Europa, een rijk en vergrijzend continent dat wordt gezien als een gebied van vrede en welvaart met een lange traditie van het opvangen van ontheemde bevolkingsgroepen, blijft een belangrijke factor van politieke destabilisatie voor de staten van de Europese Unie. Deze crisis heeft de reflexen van nationalistische terugtrekking in Europa weer aangewakkerd en de opkomst bevorderd van populistische en xenofobe krachten die een bedreiging vormen voor de humanistische waarden van solidariteit die de fundamenten vormen van de Europese integratie. Het is een illusie om te denken dat Europa zichzelf kan beschermen met muren. Grensoorlogen, klimaatcrises, slecht bestuur, demografische onevenwichtigheden en het gebrek aan vooruitzichten in sommige naburige regio's van Europa zullen mensen naar Europa blijven trekken.

Hoewel we onze legitieme belangen moeten beschermen, moeten we ook onze verplichtingen nakomen op het gebied van de grondrechten, in het bijzonder het asielrecht dat voortvloeit uit internationale verdragen met betrekking tot oorlogsslachtoffers, maar ook de rechten van ontheemden en bedreigde personen. Om de band van solidariteit die tussen de lidstaten moet heersen in stand te houden, is het absoluut noodzakelijk dat we afstappen van het intergouvernementele beheer van de Europese Raad van vandaag ten gunste van een intergouvernementele aanpak. onthaal- en integratiebeleid van de gemeenschap migranten en vluchtelingen. Dit beleid moet gepaard gaan met Europese diplomatieke actie om de vrede en veiligheid in de landen van herkomst te stabiliseren en te helpen herstellen.

Concernant la gestion par les États de l’entrée des réfugiés et des migrants dans l’espace européen, il est devenu évident que le système Dublin 3 ne fonctionne plus. Il n’est pas logique de laisser l’enregistrement, l’accueil et les charges de logement et d’intégration aux seuls pays d’entrée que sont le plus souvent la Grèce et l’Italie.

Il faut donc prévoir un mécanisme européen qui s’occupe de l’enregistrement des migrants, capable de distinguer entre réfugiés et migrants économiques, qui prenne en charge leur accueil dans des conditions dignes et se charge de leur répartition équitable dans les pays de l’Union. L’abandon des systèmes nationaux et la création d’ un Système d’asile européen est prévu dans le Traité sur le fonctionnement de l’Union européenne (TFUE).

Au delà de son rôle symbolique, la création d’une frontière extérieure communautaire entre l’Europe et pays limitrophes est également nécessaire, accompagnée des moyens de la contrôler (renforcement de l’agence  FRONTEX).

4-f) Een taalbeleid

La diversité des langues parlées en Europe est un fait incontournable.  Si elle peut être considérée par certains comme un obstacle à l’intégration européenne, cette diversité peut tout autant se révéler une chance pour l’Europe. Beaucoup des principales langues d’échange parlées dans le monde sont déjà des langues parlées en Europe. C’est un atout essentiel pour l’Europe dans son rapport au monde.

Niet alle Europeanen zijn voorbestemd om op een dag dezelfde taal te spreken, of het nu een aangenomen taal is zoals Engels, of een kunstmatige taal zoals Esperanto. Veel Europese talen zullen nog lange tijd naast elkaar blijven bestaan. Om een dialoog en wederzijds begrip tussen Europeanen mogelijk te maken, zullen het gesproken woord en het ontvangen woord dus via talen moeten worden uitgewisseld. Daarom is het noodzakelijk dat de jongere generaties, naast hun moedertaal, op zijn minst de volgende talen beheersen twee andere Europese talen waaronder Engels. Dit zou het onderwerp moeten zijn van een proactief taalbeleid op Europees niveau.

On pourrait conforter ce programme par une vaste politique d’échanges d’enseignants qui deviendraient autant d’ambassadeurs culturels à travers toute l’Europe. Au-delà de l’enseignement secondaire, il faudrait renforcer, là encore, le multilinguisme en favorisant et en finançant largement les séjours de tous les jeunes européens dans d’autres pays membres (un « Erasmus pour tous »…), en réservant des chaires universitaires à des professeurs d’autres pays, en multipliant les séminaires et colloques multilingues, en passant par la traduction de langue à langue plutôt que de recourir systématiquement à l’anglais, en soutenant les revues et ouvrages multilingues, en privilégiant partout la diffusion de films (documentaires, fictions, animations…) en version originale sous-titrée. En effet, toute langue étant le reflet d’une ou de plusieurs cultures, ces mesures permettraient de mieux se comprendre et d’unir davantage les États membres tout en maintenant la diversité de leurs cultures. Une inter-compréhension des citoyens à l’échelle de notre continent européen représenterait une grande avancée vers le partage d’un sentiment d’identité commune, et renforcerait les liens de solidarité entre tous les citoyens européens.

4-g) Onderwijs voor Europees burgerschap

Kennis van onze gemeenschappelijke Europese geschiedenis zou deel moeten uitmaken van een verplicht pakket basisbegrippen dat alle jonge Europeanen tijdens hun studie moeten leren. Dit moet zo worden onderwezen dat diversiteit zonder vooroordelen en zonder nationalistische of religieuze bijbedoelingen wordt gepresenteerd.

A petitie aan het Europees Parlement werd in 2017 ingediend onder de titel: " Petitie voor burgerschapsonderwijs voor middelbare scholieren ». Son objectif est de favoriser le renforcement d’une citoyenneté supranationale fondée sur les droits et les devoirs partagés et non pas sur des sentiments identitaires excluants. Un programme permettant d’aider à «combattre les fanatismes et de favoriser le vivre ensemble, dans une société multiculturelle et diversifiée, comme l’est la société européenne» en se fondant sur plusieurs articles des traités fondateurs de l’Union européenne. De façon concrète, un élève du secondaire devrait acquérir une connaissance minimale des autres États membres et de ses concitoyens européens, une connaissance du fonctionnement des institutions de l’Union et de ses mécanismes de participation citoyenne, socle nécessaire pour un exercice sain de la démocratie.

Dit verzoekschrift, dat via de Europese Commissie aan de Raad zal worden voorgelegd, is gebaseerd op een resolutie van het Europees Parlement waarin wordt benadrukt dat ". connaître et comprendre l’histoire et les valeurs communes de l’UE et de ses États membres est une clé pour la compréhension mutuelle, la coexistence pacifique, la tolérance et la solidarité, de même que comprendre les principes fondamentaux de l’Union européenne ".

4-h) Een gemeenschap van waarden en individuele vrijheden

We moeten benadrukken wat ons samenbrengt, namelijk de waarden van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en artikel 2 van het Verdrag betreffende de Europese Unie.[11] comme la dignité de l’individu, l’égalité, la liberté, la solidarité et la tolérance, nécessaires pour dépasser les clivages culturels, politiques, religieux, linguistiques ou ethniques. Ce sont les valeurs d’humanisme de l’Europe qui pourraient le mieux constituer un ciment de l’Europe du futur.

5) - Conclusie: de Europese droom

Het idee achter de droom van een ander Europa is ook het idee dat de uitdagingen niet alleen economisch of institutioneel zijn, maar vooral menselijk. Europa moet worden gezien als een menselijke gemeenschapwiens diversiteit zowel een troef als een uitdaging is. De belofte van vrede, vrijheid en welvaart moet iedereen ten goede komen, dankzij een gemeenschappelijk doel van sociale vooruitgang bevorderd door het Europese kader. Om dit te bereiken moet elke burger de voordelen kunnen voelen van een Europa dat hem beschermt door zijn soevereiniteit beter uit te oefenen en waarmee hij zich verbonden voelt omdat het zichzelf heeft kunnen vernieuwen, zijn werking heeft kunnen democratiseren en naar zijn burgers heeft kunnen luisteren.

Het Europa van de dromen zou zijn :

• een Europa dat vrijheid garandeert: alle openbare vrijheden, vrijheid van denken gewaarborgd door de strikte neutraliteit van instellingen ten opzichte van religieuze dogma's, vrijheid van meningsuiting, vrijheden die momenteel in verschillende lidstaten worden aangevallen
• een Europa dat zich bezighoudt met de gelijkheid van mensen: gelijke rechten tussen geslachten, afkomst en seksuele geaardheid. Hoewel deze rechten formeel worden gewaarborgd door het Handvest van de grondrechten van de EU, weten we dat er in veel lidstaten nog vooruitgang moet worden geboekt.
• een Europa van meer solidariteit en menselijkheid, een Europa dat zich bekommert om de ontwikkeling van landen waarmee het al lang betrekkingen onderhoudt en die betere voorwaarden voor samenwerking verwachten
• een Europa dat effectiever is in zijn besluitvorming dan het nu is en tegelijkertijd democratischer, transparanter en begrijpelijker wordt
• een Europa waar het nastreven van geluk, net als het nastreven van levenskwaliteit, een grondrecht kan worden van elke Europese burger.

L’Union européenne doit être capable de faire la démonstration qu’elle apporte une véritable valeur ajoutée. C’est ainsi qu’elle pourra faire reculer le désamour dont elle est en partie victime aujourd’hui. Cette Europe nouvelle qui pourrait être proposée aux citoyens européens devrait être une Union d’États-nations ouverte au monde, avec un projet intellectuel et politique de long terme si l’on ne veut pas que nos sociétés se ferment au monde contemporain; un projet consistant à reconstruire un modèle politique, économique et social proprement européen conciliant la liberté, la solidarité, les valeurs porteuses d’identité commune, la protection et le pouvoir d’influence internationale. L’Europe ne pourra tenir son rang dans la concurrence mondiale que si elle reste fidèle à son projet garantissant la paix et le progrès humain. Alors une telle Europe, refondée par rapport à celle que nous connaissons aujourd’hui, aurait une valeur d’exemple dont le monde pourrait s’inspirer.

BRUSSEL, 25 maart 2018

[1]          Het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie is een direct toepasbaar bindend rechtsinstrument, terwijl de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (helaas!) niet meer is dan een VN-resolutie.

[2]          Deze essentiële kwestie van de grondrechten zal worden behandeld in een document dat specifiek aan dit onderwerp is gewijd en dat op een later tijdstip zal worden gepubliceerd.

[3]          Article 2 du Traité sur l’Union européenne : L’Union est fondée sur les valeurs de respect de la dignité humaine, de liberté, de démocratie, d’égalité, de l’État de droit, ainsi que de respect des droits de l’homme, y compris des droits des personnes appartenant à des minorités. Ces valeurs sont communes aux États membres dans une société caractérisée par le pluralisme, la non-discrimination, la tolérance, la justice, la solidarité et l’égalité entre les femmes et les hommes.

[4]          Een gekwalificeerde meerderheid moet worden bereikt met ten minste 55% van de lidstaten (d.w.z. ten minste 16 staten) en 65% van de bevolking, of 72% van de staten en 65% van de bevolking wanneer de Raad niet handelt op voorstel van de Commissie of de hoge vertegenwoordiger van de Unie voor buitenlandse zaken en veiligheidsbeleid.

[5]          Art. 5 du TUE : La Communauté agit dans les limites des compétences qui lui sont conférées et des objectifs qui lui sont assignés par le présent Traité. Dans les domaines qui ne relèvent pas de sa compétence exclusive, la Communauté n’intervient, conformément au principe de subsidiarité, que si -et dans la mesure où- les objectifs de l’action envisagée ne peuvent pas être réalisés de manière suffisante par les États membres et peuvent donc, en raison des dimensions ou des effets de l’action envisagée, être mieux réalisés au niveau communautaire. L’action de la Communauté n’excède pas ce qui est nécessaire pour atteindre les objectifs du présent Traité.

[6]          Ten minste 9 landen volgens de Europese verdragen.

[7]          GAFAT: Google, Apple, Facebook, Amazon, Twitter

[8]          Artikelen 105 en 106 (ex 85 en 86) van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie (VWEU)

[9]          De landen van de Westelijke Balkan die officieel kandidaat zijn, zijn Montenegro, Servië, de Voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië (FYROM) en Albanië. Bosnië-Herzegovina en Kosovo zijn potentiële kandidaat-lidstaten of hebben het lidmaatschap aangevraagd.

[10]         De toetreding van een land tot de Europese Unie is afhankelijk van bepaalde criteria die zijn vastgesteld tijdens de Europese Raad van Kopenhagen in 1993:

1. De aanwezigheid van stabiele instellingen die de democratie, de rechtsstaat, de mensenrechten en het respect voor en de bescherming van minderheden garanderen;
2. Een functionerende markteconomie en het vermogen om te gaan met marktkrachten en concurrentiedruk binnen de EU;
3. Het vermogen om de verplichtingen van het lidmaatschap op zich te nemen, met inbegrip van het vermogen om de regels, normen en beleidslijnen die het geheel van EU-wetgeving vormen (het acquis communautaire) effectief ten uitvoer te leggen en de doelstellingen van een politieke, economische en monetaire unie te verwezenlijken.

[11]         L’article 2 dispose : «L’Union est fondée sur les valeurs de respect de la dignité humaine, de liberté, de démocratie, d’égalité, de l’État de droit, ainsi que de respect des droits de l’homme, y compris des droits des personnes appartenant à des minorités. Ces valeurs sont communes aux États membres dans une société caractérisée par le pluralisme, la non-discrimination, la tolérance, la justice, la solidarité et l’égalité entre les femmes et les hommes.»